Ideas are also weapons...

random selection of articles by Sokol Shameti

Sokol Shameti is just another guy. He's been around bothering with his writings since 1996. He spends most of the time
thinking, writing and aging. If you have nothing better to do, you can dig for other articles by him in the archives of few Albanian and foreign papers, such as "Gazeta Shqiptare" daily newspaper (1996-1998), "Courier International" weekly magazine (1999-2000), "Klan" weekly magazine (1998-2007), "Korrieri" daily newspaper (2007-2009) and "Shqip" daily newspaper (since 2009).

Saturday, October 2, 2010

Gjithë ngjyrat e anarkisë

“Dekreti i Presidentit për projektligjin e kthimit dhe kompensimit të pronave çorodit shumicën në Kuvend dhe ‘detyron’ kryeparlamentaren Jozefina Topalli ta hedhë këtë ligj dy herë në votim, duke shkelur rregulloren. 73 deputetët e mbetur në sallën e Kuvendit, pas braktisjes së godinës së Parlamentit nga opozita, kanë votuar dy herë mbi ligjin për kthimin dhe kompensimin e pronave, duke futur në një kaos mazhorancën, por mbi të gjitha deputetët, të cilët nuk po kuptonin se çfarë po ndodhte në sallën e Kuvendit mbi mënyrën e votimit dhe leximit të votës së tyre”. (Gazeta “Shqip” – 17/09/10)

“Mesa duket, duhet – siç thotë Dino Buxati – një dyzinë infarktesh të shpërndara në mënyrë të drejtë nga Zoti mbi politikanët dhe liderët shtetërorë, që të mbërrijmë në një ditë të bekuar paqeje dhe qetësie”. Pak me humor, pak me fatalizëm, e ndamë mendjen në fund të emisionit të Adi Krastës “Krasta on Top” në Top Albania Radio, se kjo mund të ishte mënyra përfundimtare sesi mund t’u bënim fajde politikanëve që kanë hyrë në sezonin e ri të marrëzisë këtu në Shqipëri. Në fund, edhe një përshëndetje me “Not fair” nga Lily Allen për të arritur përzierjen e duhur ilaç-vitaminë ose diskurs politik – radioshow si dhe për të dhënë idenë e përpiktë të asaj për çka bëhet fjalë: e dashura që ankohet se i dashuri bën rregullisht fiasco në krevat. Siç shqiptarët stresohen se barinjtë e kombit s’po e bëjnë as ata siç duhet punën e tyre. Që edhe ajo është me një fjalë të vetme: shtypja.

Nuk ka shoqëri të sotme moderne ku anarkia nuk asociohet menjëherë me kaosin, shkatërrimin dhe degjenerimin e farës njerëzore. Një botë terrori ku grupe plaçkitëse ish-proletarësh, ish-të varfërish, ish-të paprivilegjuarish – e me radhë, një mishmash grupimesh shoqërore pa dallim – me anë të një spontaniteti vetëshkatërrues i japin liri vetes të marrin akses direkt tek të mirat materiale dhe intelektuale që janë krijuar nga puna e të gjithëve duke injoruar rrugës çdo lloj rregulli e ligji.

Konkurrenca dhe lufta për mbijetesë konsiderohen si gjendje normale e botës shtazore, prandaj duke i presupozuar edhe njerëzit si një biçim kafshe, gjendja e anarkisë përshkruhet zakonisht si një botë e përgjakshme ku mbizotëron ligji i xhunglës. Një pyll ku njerëzit janë ujqër për sho-shoqin, ku më të fortët gllabërojnë më të dobëtit dhe ku territoret ziejnë si skëterra të vogla lokale jashtë rregullave të tregut, ligjit dhe moralit si dhe jashtë pushtetit të politikës, bursës apo fesë.

Autorë të angazhuar në studimin e teorive politike (Godwin, Proudhon, Kropotkin, Goldman, Chomsky, etj) sugjerojnë një shpjegim disi më tokësor kundrejt këtij perceptimi apokaliptik rreth anarkisë. Por në shoqëri si ajo shqiptare ku shkenca dhe mendimi nuk merren më aq seriozisht sa ç’merreshin dikur, është në lulëzim përfytyrimi se anarkia nënkupton pikërisht ato gjërat e tmerrshme që thuhen për të. Në realitete të ngjashme me tonin – përfshirë edhe këtë tonin – versioni zyrtar i shpjegimit të anarkizmit imponohet si një dogmë fetare ndaj së cilës janë rojtarë jo priftërinjtë me veladon por “priftërinjtë” me kollare.

Si një ulçer e kahershme kronike, anarkizmi ka një traditë të lashtë përbuzjeje në Shqipëri. Për këtë arsye edhe retorika kundër tij është tashmë e kodifikuar dhe e korracuar shumë mirë. Të këqiat e tij, rreziqet dhe mbrapshtësia s’kanë nevojë të shtjellohen me detaje pasi tashmë ofrohen të gjitha të kondensuara në një tabletë të vetme, singëll, pa shpjegime anësore. Kjo tabletë përmban thjesht përmendjen e emrit të mallkuar “anarki” si një kod, një sinjal, një parrullë kuptimplotë që zgjon menjëherë ankth dhe ndjenjë paniku tek ai që e dëgjon.

Në fakt, kjo sëkëlldi e papërshkrueshme shfaqet e lidhur ekskluzivisht vetëm me një lloj anarkizmi. Ky është ai që quhet shpesh anarkizmi i kuq, ai që vjen nga poshtë, nga masat, kur këto të fundit vendosin të shkatërrojnë çdo lloj autoriteti e t’i zgjidhin punët pa ndihmën e shtetit, këtij institucioni rregullues të krijuar në lashtësi nga shoqëria njerëzore, por që hera herës i kthen armët kundër krijuesit të vet. Anarkia e aplikuar nga populli i organizuar si trupë shoqërore në terma zyrtarë përcaktohet si “përmbysje e rendit shoqëror” ose orvatje drejt saj dhe është i ndaluar me ligj.

Mjerisht, në të njëjtën Shqipëri ku anarkia e popullit është po aq e mallkuar sa edhe hipoteza marksiste, socializmi, komunizmi apo qoftë edhe ndonjë hije njerëzillëku e aplikuar në sistemin shtetëror, zhvillohen të pashqetësuara edhe disa varietete të tjera anarkie. Askush nuk i thërret ato me emrin e tyre të vërtetë. Po flasim këtu për versione të ndryshme të filozofisë liberale të shprehur në metodat e qeverisjes, marrdhëniet ekonomike apo edhe thjesht në komportimin e individit në shoqëri.

Ajo që ndodh realisht në sjelljen e establishmentit tonë politik nuk është fort larg idesë së anarkisë. Në dallim nga anarkia e kuqe, popullore, ku përfituese janë masat e të shtypurve dhe të përulurve, kjo tjetra është një lloj anarkie e bardhë, e heshtur, e parfumosur, ekskluzive dhe e fshehur pas termit “demokraci liberale” (në rastin shqiptar, në versionin e saj më të pafytyrë e më të korruptuar). Kasta shoqërore që mund të përfshihet brenda emrit “politikanët shqiptarë”, po jeton prej shumë kohësh brenda gjendjes së një anarkie të sajën personale. Ajo nuk i bindet asnjë lloj rregulli, nuk e zë asnjë lloj ligji, i lejon vetes të shtijë në dorë çdo lloj resursi që i vë syrin. Ajo shkruan rregulla e ligje formale të cilat duhet t’i zbatojnë të tjerët, masat, pasi mbi vetë atë – kastën, ato zakonisht nuk kanë kurrfarë ndikimi.

Nuk ka asnjë strukturë mbikëqyrëse, asnjë sovran para të cilit politikanët shqiptarë japin llogari, si dhe nuk ekziston tashmë as ndonjë ndjenjë turpi apo brerje ndërgjegje se po e privilegjojnë veten përtej çdo limiti. Mënyra e sjelljes së tyre kur marrin pushtetin është thjesht vazhdim apo shtojcë e anarkisë që mbretëron në foletë e tyre, partitë politike në të cilat ata organizohen për të zëvendësuar pas pak njëri tjetrin në hambarin e pushtetit. Në shumicën e këtyre partive, është ngritur në kult injorimi i vullnetit të zgjedhësit. Liderët dhe stafet drejtuese të këtyre partive caktohen si rezultat i interesave efemere të një grupi të vogël dhe aspak si rezultat i ndonjë procesi seleksionues cilësor. Oferta që këto parti dërgojnë në zgjedhje apo në pushtet, fekondohet në një mjedis që priret të pjellë krijesa që do të sfidojnë ligjin apo çdo lloj autoriteti (qoftë ky edhe autoriteti moral e imagjinar i sovranit zgjedhës).

Në një gjendje anarkie konstante ndodhet edhe biznesi dhe veprimtaritë që mbahen nga shfrytëzimi i resurseve të vendit. Të inkurajuara me ligj të veprojnë në kushtet e “shtetit të vogël” apo të dorëheqjes vullnetare të shtetit nga kontrolli i tregut, këto aktivitete të shoqërisë shqiptare e gjejnë veten non stop të tunduara të përfshihen në një armiqësi të hapur me publikun. Ky i fundit është vazhdimisht një prè e çarmatosur dhe me duar të lidhura përballë përbindshave koorporativë të fryrë në mënyrë artificiale nga lehtësirat anormale që u janë lënë nga shteti. Çmime produktesh që fluturojnë në stratosferë me pretekstin më të vogël, kontrata tërësisht diskriminuese në kurriz të konsumatorëve, shërbime skandaloze që u ofrohen njerëzve pa kurrfarë standardizimi apo penalizimi të abuzuesve. Nëse kjo nuk quhet anarki, atëherë edhe kjo letër e stampuar që ti po mban në duar nuk është gazetë por një tepsi byreku.

Kjo anarki që mban ngjyrën e gjelbërt të Benxhamin Frenklinit mbi banknotat e dollarit, gëzon një status të nderuar në Shqipëri. Ajo inkurajohet, nxitet dhe reklamohet si një mënyrë normale sesi duhet të funksionojë rendi i gjërave në botë. Kështu me politikën dhe biznesin që funksionojnë të dyja në kushtet e anarkive të tyre personale të pudrosura me grimin e “liberalizmës” si dhe me qytetarët të cilët frikësohen përditë me horrorin e anarkisë së kuqe plot peshkaqenë që hanë fëmijët e pasjellshëm, shqiptarët po hyjnë me gëzim në agimin e një epoke të re. Një epoke shtypjeje dhe errësire, por më keq se kaq, një epoke ku çdo anomali e këtij sistemi që dikton shtypje dhe abuzim, sjell pakënaqësinë e atyre që presupozohet se duhet të jenë të shtypurit e tij. Pak a shumë sikur xhelatin që e zë ndonjë krizë asfiksie përpara ekzekutimit, ta denoncojë për “paaftësi” vetë viktima që ka vënë kokën në gijotinë.

Por s’do të jetë gjithmonë kështu. Shembuj të së kaluarës na tregojnë se përpjekja për të ruajtur statuskuonë duke predikuar gjithë kohës një shoqëri të privuar nga sensi më elementar politik, nga forca morale dhe instiktet sociale s’mund të zgjasë pafundësisht. Pas një trysnie të gjatë, kufijtë e zemërimit mund të kaptohen shumë lehtë. Dhe atëherë…

(Gazeta "Shqip", 22 Shtator 2010)

No comments:

Post a Comment